Prawidłowe działanie wszystkich narządów w ludzkim ciele wymaga codziennego dostarczania do organizmu odpowiednich dawek mikro- oraz makroelementów. Miedź, to jeden z pierwiastków, którego nie może zabraknąć w codziennej diecie. Odpowiada głównie za tworzenie i prawidłową funkcję czerwonych krwinek, a także za metabolizm tłuszczów. Co należy wiedzieć o miedzi, aby stanowiła ona zdrowy składnik diety? Jakie produkty spożywcze są bogate w miedź oraz jak rozpoznać niedobór tego pierwiastka?
Miedź jest pierwiastkiem chemicznym zaliczanym do metali przejściowych. Pierwotnie wydobywano ją na Cyprze, skąd wzięła się jej nazwa (początkowo nazywano ją metalem cypryjskim, a następnie cuprum). Jest ona dosyć rzadko spotykanym składnikiem skorupy ziemskiej, co sprawia, że często określa się ją mianem metalu strategicznego.
Z biologicznego punktu widzenia, miedź odgrywa wiele istotnych funkcji. Bierze udział w syntezie hemoglobiny i razem z żelazem uczestniczy w transportowaniu tlenu do każdej komórki, zwłaszcza do wrażliwej na niedotlenienie tkanki nerwowej. Od ilości miedzi zależy praca mózgu – zdolność myślenia, zapamiętywania, kreatywność. Miedź wpływa na przesyłanie impulsów nerwowych i poziom neuroprzekaźników. Pierwiastek ten zaliczany jest do mikroelementów wchodzących w skład wielu enzymów. Niedobór miedzi w organizmie może powodować niedokrwistość, gdyż to właśnie ona bierze czynny udział w procesie transportowania i wchłaniania żelaza w przewodzie pokarmowym.
Kolejną właściwością miedzi jest zdolność zwiększania odporności organizmu, a także ochrona przed wolnymi rodnikami. To bardzo ważna funkcja, ponieważ wraz z upływem czasu, ilość wolnych rodników w organizmie człowieka wzrasta i z coraz większą siłą atakują one wszystkie komórki, w tym komórki nerwowe mózgu, co prowadzi do ich uszkodzenia, a nawet obumarcia.
Ponadto miedź zapobiega chorobom serca i układu krążenia. Posiada działanie hamowania wzrostu bakterii i ich niszczenia. Jest niezbędna do tworzenia melaniny, pigmentu decydującego o kolorze skóry i włosów. Uczestniczy w syntezie ponad 15 białek, w tym kolagenu i elastyny, które opóźniają starzenie się skóry.
Rola miedzi w organizmie jest nieoceniona:
- odgrywa kluczową rolę w powstawaniu czerwonych krwinek oraz w prawidłowej ich pracy,
- wpływa na prawidłową budowę komórek nerwowych, a także bierze czynny udział w przesyłaniu impulsów nerwowych,
- wchodzi w skład enzymu wykazującego działanie przeciwutleniające. Pierwiastek ten chroni więc błony komórkowe przed szkodliwym działaniem wolnych rodników,
- bierze udział w tworzeniu tkanki łącznej,
- bierze udział w tworzeniu prostaglandyn – hormonów odpowiedzialnych za prawidłowa pracę serca oraz kontrolowanie ciśnienia krwi,
- wzmacnia odporność organizmu,
- hamuje rozwój bakterii.
Miedź – objawy niedoboru
Jednym z najgroźniejszych skutków długotrwałego niedoboru miedzi jest niedokrwistość spowodowana zmniejszoną wchłanialnością żelaza z układu pokarmowego. Do innych objawów niedoboru miedzi należą: nadpobudliwość ruchowa, problemy z zapamiętywaniem oraz skoncentrowaniem się, zaburzenia oddychania, obrzęki, zwiększona podatność na infekcje, a także zwiększenie kruchości kości i zaburzenia wzrostu. Na niedobór miedzi szczególnie narażone są osoby znajdujące się na ścisłych dietach.
Jakie mogą być przyczyny niedoboru miedzi w organizmie?
- głównie u niemowląt, źle odżywionych, z częstymi biegunkami
- zaburzenia wchłaniania miedzi
- długotrwałe leczenie kortyzolem.
Miedź – objawy nadmiaru
Ze względu na niedużą ilość tego pierwiastka w produktach spożywczych, przedawkowanie miedzi jest raczej rzadkością. Do przedawkowania może dojść w wypadku regularnego picia „miękkiej” wody kranowej, dostarczanej do mieszkania starymi rurami miedzianymi.
Miedź – źródła
Warto wiedzieć, że miedź jest lepiej przyswajana z diety bogatej w białko zwierzęce niż z diety zawierającej głównie białka roślinne. Ponadto przyswajanie jej poprawiają węglowodany (glukoza i skrobia, w mniejszym stopniu fruktoza) i witamina C.
Z kolei żelazo, cynk, wapń i fosfor zmniejszają jej przyswajanie. Zmniejszają je także fityniany, błonnik pokarmowy i związki siarki. Wchłanianie miedzi hamowane jest przez białka mleka oraz jaj, a także warzywa z rodziny kapustowatych (kapusta, cebula, gorczyca). Produkty spożywcze zawierające duże ilości fluoru czy kadmu także mogą przyczyniać się do mniejszej wchłanialności miedzi.
Do głównych źródeł miedzi zalicza się wątrobę cielęcą, ziarna sezamu, płatki owsiane, grzyby, drożdże piekarskie, ostrygi, pełnoziarniste produkty zbożowe, ziarna słonecznika, orzechy, zielone warzywa liściaste, kakao oraz pestki dyni.
Zawartość miedzi w 100 gramach wybranych
produktów spożywczych przedstawia się następująco:
ziarna sezamu – około 8 mg
ostrygi – od 1 do 8 mg
kakao – około 3,7 mg
nasiona słonecznika – około 1,9 mg
pestki dyni – około 1,6 mg
płatki owsiane – około 0,5 mg
drożdże piekarskie – 5 mg
suszone pomidory – 1,4 mg
śledź w oleju – około 0,25 mg
ryż biały – około 0,17 mg
makrela wędzona – 0,16 mg
czekolada gorzka – 0,16 mg
burak – 0,1 mg
Źródło:
Poradnik Zdrowie: MIEDŹ: właściwości i rola w organizmie, źródła miedzi (Dostęp: 18.10.2018).
Grupa Gazeta.pl Zdrowie: Białe paznokcie, przebarwienia – co mogą oznaczać? (Dostęp: 18.10.2018).
Dbam o zdrowie: Miedź – objawy, leczenie i badania (Dostęp: 18.10.2018)
To również może Cię zainteresować:
Zawartość cynku i miedzi we włosach dzieci z alergią pokarmową
