Co mówi o niej nauka, praktyka i biochemia organizmu. Analiza pierwiastkowa włosów (HTMA – Hair Tissue Mineral Analysis) od lat budzi żywe zainteresowanie osób, które chcą w bardziej pogłębiony sposób zrozumieć swoje zdrowie, metabolizm i równowagę mineralną. Jednocześnie pojawiają się pytania: czy metoda jest wiarygodna? Czy opiera się na faktach naukowych? Czego można się dzięki niej dowiedzieć? W tym artykule spokojnie i merytorycznie wyjaśniamy, co naprawdę potwierdza nauka oraz czego można oczekiwać po HTMA.
1. NA CZYM POLEGA WIARYGODNOŚĆ ANALIZY PIERWIASTKOWEJ WŁOSÓW (HTMA)?
Włosy są tkanką, która gromadzi minerały i metale ciężkie przez 8–12 tygodni. Dzięki temu stanowią naturalny „rejestr” długoterminowych procesów metabolicznych. HTMA nie pokazuje chwilowego stanu organizmu (jak krew), lecz:
- trendy mineralne,
- stosunki pierwiastków (metaboliczne markery funkcjonalne),
- niedobory lub nadmiary chroniczne,
- ekspozycję na metale ciężkie,
- odpowiedź organizmu na stres i obciążenia.
Dlatego w literaturze naukowej metoda jest często określana jako „biomarker long-term exposure”.
2. CO POTWIERDZAJĄ PUBLIKACJE NAUKOWE?
Choć zakres badań jest zróżnicowany, istnieje kilka obszarów, które są dobrze potwierdzone:
- ocena ekspozycji na metale ciężkie
Wiele badań z toksykologii środowiskowej potwierdza, że poziom: arsenu, rtęci, kadmu, ołowiu włos dobrze koreluje z ekspozycją długoterminową.
To właśnie dlatego WHO, EPA oraz ATSDR uznają włos za odpowiedni materiał do oceny ekspozycji środowiskowej na metale ciężkie (nie jako test diagnostyczny chorób, lecz marker narażenia).
- monitorowanie długoterminowych zmian mineralnych
Badania na grupach osób z zaburzeniami metabolicznymi pokazują, że wartości minerałów w włosach dobrze odzwierciedlają zmiany długoterminowe, zwłaszcza dotyczące: magnezu, wapnia, sodu, potasu, cynku.
Dlatego analiza pierwiastkowa włosów (HTMA) jest często wykorzystywana w badaniach nad stresem, metabolizmem i odżywieniem.
- korelacje ze stresem i gospodarką hormonalną
W literaturze powtarza się zależność pomiędzy zaburzeniami osi stresu (HPA axis) i zmianami poziomu sodu, potasu oraz wapnia we włosach.
- przydatność kliniczna jako narzędzie „screeningowe”
Analiza pierwiastkowa włosów (HTMA) nie jest badaniem diagnostycznym, ale wiele publikacji wskazuje, że może być:
- narzędziem monitorującym zmiany stylu życia,
- wsparciem w ocenie niedoborów chronicznych,
- uzupełnieniem analizy krwi i moczu.
3. A GDZIE NAUKA STAWIA OGRANICZENIA?
Aby zachować rzetelność, trzeba jasno powiedzieć:
- Analiza pierwiastkowa włosów (HTMA) nie służy do diagnozowania chorób
Nie zastępuje badań lekarskich ani diagnostyki klinicznej.
- wyniki z włosa nie odzwierciedlają „chwilowego stanu”
Jeśli ktoś oczekuje wyników „tu i teraz”, jak przy badaniu krwi — analiza pierwiastkowa włosów (HTMA) nie spełni tej roli.
- wiarygodność zależy od laboratorium
Największe różnice wynikają z:
- jakości spektrometrii,
- kalibracji aparatów,
- procedury mycia próbki.
Dlatego tak ważne jest wykonywanie analizy pierwiastkowej włosów (HTMA) w laboratoriach, które stosują stałe procedury kontrolne i powtarzalne protokoły — takich jak Mineralco.
4. DLACZEGO ANALIZA PIERWIASTKOWA WŁOSÓW (HTMA) DAJE INFORMACJE, KTÓRYCH NIE WIDAĆ WE KRWI?
Krew jest ściśle regulowana. Organizm utrzymuje poziomy wielu pierwiastków w wąskim zakresie, nawet jeśli występują:
- długotrwałe niedobory,
- zaburzenia metaboliczne,
- przewlekły stres,
- problemy z detoksykacją.
Dlatego badania krwi mogą być „prawidłowe”, a we włosach widzimy:
- wypłukiwanie minerałów,
- zaburzenia stosunków mineralnych (metabolic ratios),
- akumulację metali ciężkich,
- wzorce stresowe (np. wysoki Ca/Mg).
To nie „sprzeczne wyniki” — to dwa różne okna na organizm.
5. WIARYGODNOŚĆ W PRAKTYCE — DLACZEGO ANALIZA PIERWIASTKOWA WŁOSÓW (HTMA) ZYSKUJE POPULARNOŚĆ?
Bo jest:
- nieinwazyjna,
- stabilna,
- tania,
- łatwa do powtarzania,
- przydatna w ocenie metali ciężkich
- bardzo pomocna przy monitorowaniu zmian stylu życia i suplementacji,
- analizowana metodami laboratoryjnymi z toksykologii i medycyny środowiskowej
Dlatego analiza pierwiastkowa włosów (HTMA) jest często wykorzystywana przez:
- dietetyków klinicznych,
- specjalistów medycyny funkcjonalnej,
- lekarzy medycyny środowiskowej,
- ekspertów longevity,
- ośrodki wellness i health optimization.
6. PODSUMOWANIE — JAK NA ANALIZĘ PIERWIASTKOWĄ WŁOSÓW (HTMA) PATRZEĆ MĄDRZE I ŚWIADOMIE?
HTMA jest wiarygodnym narzędziem oceny długoterminowego statusu mineralnego, jeśli:
- wykonuje się ją w sprawdzonym laboratorium,
- interpretacja uwzględnia kontekst zdrowia,
- traktuje się ją jako narzędzie funkcjonalne , a nie kliniczne,
- łączy się ją z innymi informacjami o organizmie.
Nie jest to diagnoza, ale bardzo wartościowy biomarker stylu życia, metabolizmu i ekspozycji środowiskowej.
To właśnie w takim modelu badań — profilaktycznym, funkcjonalnym i prozdrowotnym — HTMA jest najbardziej wiarygodna i przydatna.
Polecane publikacje:
- 1. Trace element analysis in hair: Factors determining accuracy, precision and reliability — Dawid A. Bass i in., 2001. Pokazuje zależność wiarygodności wyników HTMA od jakości laboratoriów.
Link: EuropePMC - 2. Accuracy of Hair Mineral Analysis — D. L. Watts, 2001, JAMA. Analiza zmienności między laboratoriami w analizie włosa.
Link: JAMA Network - 3. Statistical resolutions for large variabilities in hair mineral measurements — T. Nakamura i in., 2018, PLoS ONE. Analiza statystyczna zmienności wyników HTMA.
Link: PLOS ONE - 4. The significance of hair mineral analysis as a means for assessing internal body burdens of environmental pollutants — E. Cortés Toro i in., 1993, badanie koordynowane przez IAEA.
Link: Springer - 5. Chemical Elements in Hair and Their Association with Autism Spectrum Disorder: A Comprehensive Systematic Review — K. Chojnacka i M. Mikulewicz, 2023. Pokazuje korelacje pierwiastków we włosach z ASD.
Link: MDPI
